อาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวาน คืออะไร?

โรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวานหรือ diabetic peripheral neuropathy (โรคเส้นประสาทหรือ nerve disease) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยในผู้ป่วยโรคเบาหวาน (1) เป็นโรคที่อาจทำให้เกิดการปวดเส้นประสาทอย่างต่อเนื่อง ซึ่งมักส่งผลต่อเท้าและขาในช่วงแรก และตามด้วยที่มือในลักษณะที่เรียกว่า “stocking and glove” (เริ่มส่วนปลายสุดก่อนและค่อย ๆ ลามขึ้นด้านบน) (1) ความเสี่ยงที่จะเกิดอาการปวดจากโรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวานหรืออาการปวดเส้นประสาทจากโรคเบาหวานนั้นจะเพิ่มขึ้นตามอายุและระยะเวลาที่ผู้ป่วยเป็นโรคเบาหวาน (2)

สาเหตุของโรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวานนั้นยังไม่สามารถสรุปได้แน่ชัด (3) อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาหลายชิ้นที่ระบุว่า การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอที่จะป้องกัน หยุดยั้ง หรือแก้ไขการทำงานของเส้นประสาทที่เสียหายไปแล้วได้ (3)

ปัจจัยต่าง ๆ ที่อาจสร้างความเสียหายต่อเส้นประสาทในผู้ที่เป็นโรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวาน (diabetic peripheral neuropathy) ได้แก่ (2)

ระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดสูง

การเป็นโรคเบาหวานเป็นระยะเวลานาน

การสูบบุหรี่

การดื่มสุรา

ระดับไขมันในเลือดผิดปกติ

ความไวต่อการเกิดโรคโดยเป็นผลจากพันธุกรรม

ถ้าคุณป่วยเป็นโรคเบาหวานและกำลังเผชิญกับอาการเจ็บปวดตลอดเวลา การอธิบายอาการของคุณให้แพทย์ทราบเป็นสิ่งสำคัญ

อาการปวดเส้นประสาทในผู้ป่วยเบาหวานพบได้บ่อยแค่ไหน?

หากคุณป่วยเป็นโรคเบาหวานและมีอาการเจ็บปวดตลอดเวลา คุณไม่ได้เผชิญปัญหานี้ตามลำพัง แพทย์ของคุณทราบดีถึงอาการเจ็บปวดประเภทต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับโรคเบาหวาน

ปรึกษาแพทย์ของคุณเกี่ยวกับทางเลือกในการรักษาที่เหมาะสมกับคุณที่สุด

โรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวาน (DPN) ส่งผลกระทบต่อผู้ป่วยเบาหวานถึง 70% ทั่วโลก (3)

ผู้ป่วยเบาหวานประมาณ 1 ใน 4 มีอาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวาน (4)

ประมาณ 80% ของผู้ที่มีอาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวานมีอาการปวดตั้งแต่ระดับกลางไปจนถึงรุนแรง (5)

อาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวานนั้นเป็นอย่างไร

ผู้ป่วยบางคนที่เป็นโรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวาน (DPN) มีอาการปวดเส้นประสาทในขณะที่บางคนไม่มี (5) ความเจ็บปวดจากโรค DPN จะค่อย ๆ เกิดโดยเริ่มที่เท้าและขาก่อน ตามด้วยที่มือ (1).

ความเจ็บปวดจากโรค DPN นี้ มักได้รับการอธิบายว่าเป็นความรู้สึกยิบ ๆ แปลบปลาบคล้ายเข็มตํา ปวดแสบร้อน ปวดเหมือนข้อติดขัด ปวดเหมือนถูกแทง ปวดแปลบ หรือปวดเหมือนไฟช็อต และจะปวดมากขึ้นในช่วงกลางคืน (1).

ปวดเหมือนไฟช็อต

ปวดแปลบ/ ปวดเหมือนถูกแทง

ปวดแสบปวดร้อน/ เหมือนโดนไฟไหม้

รู้สึกยิบ ๆ / แปลบปลาบคล้ายเข็มตํา

อาการปวดเหมือนข้อติดขัด

หากคุณมีอาการปวดเส้นประสาท บริเวณที่มีอาการปวดอาจไวต่อความรู้สึกมากอย่างผิดปกติ ตัวอย่างเช่น ความรู้สึกสัมผัสที่ปกติแล้วไม่ก่อให้เกิดความเจ็บปวด เช่น เสื้อผ้าเสียดสีกับผิวหนังหรืออากาศเย็น เหล่านี้อาจก่อให้เกิดความเจ็บปวดอย่างรุนแรง (6)

อย่าเพิกเฉยกับอาการเจ็บปวดของคุณ

อาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวานสามารถส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของคุณ นอกจากความเจ็บปวดแล้ว ความล่าช้าในการรักษาหรือความผิดพลาดในการวินิจฉัยอาการปวดเส้นประสาทในผู้ป่วยเบาหวานอาจนำไปสู่การเกิดภาวะอื่น ๆ เช่น (1):

ภาวะแผลที่เท้า
(อาการแทรกซ้อนในผู้ป่วยเบาหวาน)

กล้ามเนื้ออ่อนแรงลงเรื่อย ๆ

ภาวะซึมเศร้า

ความผิดปกติด้านการนอน

โรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวานที่ไม่ได้รับการรักษาอาจแย่ลงเมื่อเวลาผ่านไปและอาจทำให้เส้นประสาทเสียหายถาวรได้ (7) อาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวานนั้นมีวิธีการรักษาที่เฉพาะเจาะจง หากคุณคิดว่าคุณมีอาการอาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวาน ให้ทำนัดเพื่อขอพบแพทย์ สิ่งสำคัญคือคุณต้องเข้ารับการรักษาหากอาการปวดไม่ดีขึ้น

เรียนรู้เพิ่มเติม ▸

หากคุณเป็นผู้ป่วยเบาหวาน การจัดการอาการของคุณถือเป็นสิ่งสำคัญ ภาวะเบาหวานของคุณจำเป็นต้องได้รับการติดตามโดยแพทย์และ/หรือผู้เชี่ยวชาญ และควบคุมน้ำตาลกลูโคสในเลือดให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม หากคุณจัดการกับโรคเบาหวานได้ไม่ดีพอ อาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมา เช่น อาการปวดเส้นประสาทจากเบาหวาน ปรึกษาแพทย์ของคุณเกี่ยวกับอาการเบาหวานหากคุณมีปัญหาในการจัดการอาการต่าง ๆ

อาการปวดเส้นประสาทในผู้ป่วยเบาหวานต่างจากอาการปวดชนิดอื่นอย่างไร?

อาการปวดเส้นประสาทในโรคปลายประสาทเสื่อมจากเบาหวานหรือ diabetic peripheral neuropathy แตกต่างจากอาการเจ็บปวดชนิดอื่น ๆ เนื่องจากระบบประสาทถูกผลกระทบโดยตรง (8).

โดยปกติแล้ว ความเจ็บปวดเป็นวิธีที่ระบบประสาทบอกเราว่าส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายได้รับความเสียหาย อาการเจ็บปวดนี้เรียกว่า “ความปวดที่เกิดจากการกระตุ้นตัวรับความปวด” (nociceptive pain) อาการปวดเส้นประสาทนั้นต่างจากความปวดที่เกิดจากการกระตุ้นตัวรับความปวด โดยเป็นผลจากโรคหรือการบาดเจ็บต่อเส้นประสาท อาการปวดเส้นประสาทอาจเรียกอีกอย่างว่า “อาการปวดจากเส้นประสาทถูกทำลาย” (neuropathic pain) ทั้งความปวดที่เกิดจากการกระตุ้นตัวรับความปวด (nociceptive pain) และอาการปวดจากเส้นประสาทถูกทำลาย (neuropathic pain) อาจเกิดขึ้นพร้อมกันซึ่งเรียกว่า อาการปวดแบบผสม (mixed pain) (8).

ผู้ที่มีอาการปวดเส้นประสาทอาจมีอาการปวดเหมือนถูกแทง ปวดแปลบหรือปวดเหมือนไฟช็อต (1) อาการเหล่านี้เป็นสัญญาณว่าเส้นประสาทเสียหายและมักจะไม่พบในอาการปวดประเภทอื่น ๆ (8)

คุณรู้จักใครที่เป็นเบาหวานและมีอาการปวดเส้นประสาทหรือไม่?

คุณอาจรู้จักใครที่มีอาการคล้ายอาการปวดเส้นประสาท? หากคุณรู้จัก คุณสามารถทำตามขั้นตอนปฏิบัติต่าง ๆ เพื่อช่วยผู้ที่ประสบอาการเจ็บปวดอย่างต่อเนื่องนี้ได้

เรียนรู้เพิ่มเติม ▸

Reference

References:

Argoff CE, et al. Diabetic Peripheral Neuropathic Pain: Clinical and Quality-of-Life Issues. Mayo Clin Proc. 2006;81(Suppl 4):S3–S11.
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Diabetic Neuropathies: The Nerve Damage of Diabetes. Available at: https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventin.... Accessed on 1st March, 2017.
Cakici N, et al. Systematic Review of Treatments for Diabetic Peripheral Neuropathy. Diabet Med. 2016;33(11):1466–76.
Gandhi RA, et al. Understanding and Treating Painful Diabetic Neuropathy: Time for a Paradigm Shift. Diabet Med. 2015;32(6):771–77.
Davies M, et al. The Prevalence, Severity, and Impact of Painful Diabetic Peripheral Neuropathy in Type 2 Diabetes. Diabetes Care. 2006;29(7):1518–22.
Freynhagen R, et al. Diagnosis and Management of Neuropathic Pain. BMJ. 2009;339:b3002.
Boucek P. Advanced Diabetic Neuropathy: A Point of No Return? Rev Diabet Stud. 2006;3(3):143–50.
Haanpää ML, et al. Assessment of Neuropathic Pain in Primary Care. Am J Med. 2009;122(10 Suppl):S13–21.